GEZONDE VOEDING VOOR GEZONDE KATTEN
Waarschijnlijk heb je altijd gedacht dat brokjes voor katten gezonder zijn dan blikvoer. Brokjes zijn de volkoren boterham en blikvoer de snoepjes van het kattenrijk.
Toen ik me ging verdiepen in voeding voor katten met suikerziekte kwam ik erachter dat het precies omgekeerd is. Blikvoer lijkt het meest op het natuurlijke dieet van de kat en droge brokken zijn helemaal niet zo gezond. Hoe zit dat?
Verplichte vleeseters
De stofwisseling van de kat zit wat anders in elkaar dan die van de mens. Een kat is een obligate carnivoor, een verplichte vleeseter. Katten eten van nature kleine knaagdieren en vogels, met huid en haar en ingewanden (en af en toe een grasspriet). Het spijsverteringsstelsel van de kat is daar op afgestemd, de maag is sterk zodat bacteriën meteen worden uitgeschakeld en de darmen zijn kort om het gemakkelijk verteerbare dierlijke eiwit op te nemen.
Recent is ontdekt dat katten eiwitten niet alleen gebruiken als bouwstof, zoals mensen, maar ook als voornaamste energiebron (The carnivore connection to nutrition in cats). Eiwitten worden in de lever van de kat uit elkaar gehaald en omgezet naar glucose, dat wordt gebruikt voor directe energie. De lever zorgt er zodoende voor dat er een constant glucosepeil in het bloed is. Dit betekent dat katten geen koolhydraten nodig hebben in hun voeding!
Katten zijn dus strikte vleeseters en moeten vlees eten, met veel eiwitten en vetten en zo min mogelijk koolhydraten en vezels. Geen granen, rijst, mais, groenten en fruit. De kat maakt zelf vitamine C en komt dus niets tekort. Katten proeven zelfs geen zoet!
Kijk nu eens op een pak brokken of natvoer en lees de ingrediëntenlijst. Schrik gerust van wat je leest!
Net als bij mensenvoeding moeten op de verpakking de ingrediënten vermeld staan op aflopende hoeveelheid. Het eerste ingrediënt zou in ieder geval 'vlees' en/of 'dierlijke bijproducten' moeten zijn voor een verplichte vleeseter.
Veel brokken (ook van dure merken) beginnen hun ingrediëntenlijst met granen of plantaardige eiwitten. Granen, mais, aardappel, rijst, erwten, en zelfs suiker zijn veel voorkomende ingrediënten waar een kat niets aan heeft, die een kat niet lekker vindt, vaak niet eens kan proeven, en die ronduit ongezond voor ze zijn.
Er is maar één reden dat die dingen in kattenvoer zitten en dat is omdat ze goedkoop zijn.
Wat er mis is met kattenbrokken
Brokken zijn makkelijk en goedkoop en iedereen geeft ze omdat we geleerd hebben dat ze gezond voor onze katten zijn.
Maar brokken zijn uitgevonden voor honden. Honden zijn omnivoren, en kunnen veel meer plantaardig materiaal verteren dan katten. Vanuit het onjuiste idee dat katten een soort kleine honden zijn werden brokken aangepast voor katten op de markt gebracht.
Brokken zonder granen, mais of aardappel bestaan niet. Er is zetmeel nodig om brokjes te maken, het plakt gewoon niet aan elkaar als je dat weglaat. Er zit ook wel vlees in, maar meestal veel te weinig. Het gehalte koolhydraten in brokken ligt gemiddeld tussen de 30 en 50%, wat voor katten veel en veel te veel is.
Katten kunnen maar een deel van die koolhydraten en suikers direct verbranden. Bevat hun voeding meer dan 10% koolhydraten dan blijft het merendeel lang in de bloedbaan rondgaan en wordt uiteindelijk omgezet in vet.
Meer koolhydraten betekent ook dat er minder eiwitten in de voeding zitten waar katten nu net hun energie uit halen.
Dit alles kan resulteren in sloomheid, overgewicht en zelfs suikerziekte.
Brokken hebben nog een ander probleem: ze zijn te droog.
Katten zijn van oorsprong woestijndieren. Met het eten van hun prooi kregen ze genoeg water binnen. Ze hebben dan ook van nature niet de neiging om veel te drinken. Het blijkt uit onderzoek dat katten die alleen natvoer eten twee keer zoveel vocht binnenkrijgen als katten die alleen brokken eten (en kunnen drinken zoveel ze willen). Te weinig drinken kan problemen zoals blaasgruis en nierstenen veroorzaken. Katten die natvoer eten krijgen deze problemen nagenoeg nooit.
Andere plantaardige bestanddelen (zoals gluten en vezels van bv. bietenpulp) kunnen eczeem, diarree, of jeuk en allergieën veroorzaken.
Katten die brokken eten hebben vaker last van overgewicht, blaasgruis, voedselallergieën, onverklaarbare jeuk en huidproblemen, en diabetes. De oorzaak en de oplossing ligt in de voeding.
Maar hoe zit het met tandplak?
Er wordt vaak gezegd dat brokken tandplak verwijderen en het gebit van de kat gezond houden. Toch zijn er veel katten die alleen brokken eten en slechte gebitten hebben. Volgens mijn eigen dierenarts wijst nieuwe kennis er op dat brokken tandproblemen niet voorkomen.
Door af en toe rauw vlees te geven waar stukjes bot en huid in zitten (hele gemaken muizen bv.) schuren de tanden zeker schoon. Je kunt ook leren om je kat zijn tanden te poetsen (met speciale kattentandpasta). 2-3 keer per week is al voldoende.
DIABETES EN VOEDING
Er zijn aanwijzingen dat diabetes bij katten voor het overgrote deel wordt veroorzaakt door verkeerde voeding, namelijk brokken met veel te veel koolhydraten.
Overgewicht en diabetes zijn het resultaat van een overvloed aan suikers in het lichaam van de kat die daar niet voor gebouwd is. Diabetes ontstaat als door de constante aanvoer van suikers de cellen van de alvleesklier die insuline aanmaken uitgeput raken en stoppen met werken. Maar het goede nieuws is dat dit proces omkeerbaar is. Als door een aanpassing van het dieet minder koolhydraten in het bloed komen en met een juiste insulinedosering de glucosewaarden stabiel en laag worden gehouden kunnen deze cellen zich herstellen en weer insuline gaan afscheiden. Insuline spuiten kan tot het verleden behoren voor de meerderheid van deze dieren.
Ik heb met eigen ogen katten in minder dan twee weken in remissie zien gaan.
De beste voeding voor katten met suikerziekte
In tegenstelling tot de algemene praktijk zouden katten met suikerziekte helemaal geen brokjes mogen eten, ook geen m/d van Hill's en andere speciale diabetesbrokken. Het percentage koolhydraten in alle soorten brokken is te hoog voor katten met diabetes. Hierdoor blijft hun bloedsuikerspiegel teveel schommelen, met als gevolg het in stand houden van de diabetes en een vergrote kans op een hypo.
De beste voeding voor katten met (of zonder) diabetes bestaat uit natvoer gemaakt van alleen dierlijke ingrediënten.
Blikvoer
Blikvoer zonder plantaardige toevoegingen, dus zonder andere ingrediënten dan vlees, dierlijke bijproducten, vleesbouillon, en vitaminen en mineralen. Te koop bij de betere dierenwinkel of op internet. Voorbeelden van merken zijn Carny en Bozita. Lees altijd de ingrediëntenlijst en let op dat het 'complete voeding' is, waar alle mineralen en vitaminen in zitten!
Rauw vlees
Rauw vlees voeding staat het dichtst bij het natuurlijke dieet van de kat. Rauw vlees is het minst bewerkt, bevat levende bacteriën die goed zijn voor de darmflora en veel vocht. Eventuele schadelijke bacteriën zoals Salmonella worden in principe door de sterke maagsappen onschadelijk gemaakt.
Rauw vlees vind je in de diepvries van de dierenwinkel in de vorm van gemalen-vlees-worsten (Carnibest), in de diepvries van de betere supermarkt als gehakt van Smuldier, of runderhart op de versafdeling of bij de slager. Ook op internet zijn verschillende webwinkels gespecialiseerd in rauwe voeding (ook BARF of KVV genoemd), bv. prooidier.nl).
Zijn je katten het niet gewend, geef ze dan af en toe een klein beetje om ze te laten wennen. 1 keer per week een portie rauw vlees kan al een groot verschil maken voor de gezondheid van je kat.
Diabetes genezen met voeding
Heeft je kat net de diagnose suikerziekte gekregen en krijgt hij nog geen insuline? Overschakelen op vleesvoeding kan al voldoende zijn om hem te genezen, zonder dat er insuline nodig is.
Heeft je kat al wat langer diabetes en krijgt hij insuline, schakel dan nooit zomaar over op een ander dieet. Krijgt je kat ineens minder koolhydraten binnen in de voeding en blijf je evenveel insuline geven, dan kan je kat een hypo krijgen! Ga je overstappen, geef je kat dan de eerste dag van het nieuwe dieet GEEN insuline! Dit staat verder uitgelegd bij het stappenplan op de pagina Tight Regulation Protocol.
Tijdens het oude dieet werd de lever van de kat overvoerd met suikers en daardoor werd één van zijn taken overbodig, namelijk glucose aanmaken uit eiwitten, om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Na een dag koolhydraatarme voeding wordt de lever weer 'wakker' en gaat weer glucose aanmaken in reactie op een lage bloedspiegel. Daardoor is de kans op een hypo blijvend veel lager.
Mijn ervaring is dat bloedsuikerspiegels in 1 dag met ongeveer 10 mmol/ml zakken na overstap op low-carb vleesvoeding. Daarna moet je kat opnieuw ingesteld worden. Door zelf thuis glucosewaarden te meten hoef je hiervoor niet naar de dierenarts.
Bronnen:
dr. Tannetje Koning (Voer voor carnivoren, Video over brokken versus vers vlees)
Alles over kattenvoeding voervoorkatten.nl
Lekker in je vacht Natvoer maakt dik en andere sprookjes
www.yourdiabeticcat.com
10 reasons why dry food is bad for cats and dogs
Max's House Animal Rescue: Feline Nutrition
Cats.about.com: Canned cat food, can your cat afford to live without it?
Zelf vers kattenvoer maken
• Cat info
• "The carnivore connection to nutrition in cats", DL Zoran, JAVMA, 221(11), 1559-1567, 2002
• "In support of bones and raw food diets", L Stogdale and G Diehl, Can Vet J, 44(10), 783, 2003
• "Canine and Feline Diabetes Mellitus: Nature or Nurture?", JS Rand et al., J Nutr, 134, 2072S-2080S, 2004
• "Insulin sensitivity, fat distribution and adipocytokine response to different diets in lean, and obese cats before and after weight loss", M Hoenig et al., Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol, 292(1), R227-34, 2006
• "Comparison of a low carbohydrate-low fiber diet and a moderate carbohydrate-high fiber diet in the management of feline diabetes mellitus", N Bennett et al., J Feline Med Surg, 8(2), 73-84, 2006
• "Feline diabetes mellitus: low carbohydrates versus high fiber?", CA Kirk, Vet Clin North Am Small Anim Pract, 36(6), 1297-306, 2006
• "Feline diabetes and diet: The high carbohydrate culprit", LA Pierson, DVM
• "Feline diabetes and obesity: The preventable epidemics", E Hodgkins, DVM
• "Dietary recommendations for cats with DM", D Greco, DVM
• "Pet Food & Nutrition: A Necessary Review For Veterinarians", ME Smart, DVM et al.
Waarschijnlijk heb je altijd gedacht dat brokjes voor katten gezonder zijn dan blikvoer. Brokjes zijn de volkoren boterham en blikvoer de snoepjes van het kattenrijk.
Toen ik me ging verdiepen in voeding voor katten met suikerziekte kwam ik erachter dat het precies omgekeerd is. Blikvoer lijkt het meest op het natuurlijke dieet van de kat en droge brokken zijn helemaal niet zo gezond. Hoe zit dat?
Verplichte vleeseters
De stofwisseling van de kat zit wat anders in elkaar dan die van de mens. Een kat is een obligate carnivoor, een verplichte vleeseter. Katten eten van nature kleine knaagdieren en vogels, met huid en haar en ingewanden (en af en toe een grasspriet). Het spijsverteringsstelsel van de kat is daar op afgestemd, de maag is sterk zodat bacteriën meteen worden uitgeschakeld en de darmen zijn kort om het gemakkelijk verteerbare dierlijke eiwit op te nemen.
Recent is ontdekt dat katten eiwitten niet alleen gebruiken als bouwstof, zoals mensen, maar ook als voornaamste energiebron (The carnivore connection to nutrition in cats). Eiwitten worden in de lever van de kat uit elkaar gehaald en omgezet naar glucose, dat wordt gebruikt voor directe energie. De lever zorgt er zodoende voor dat er een constant glucosepeil in het bloed is. Dit betekent dat katten geen koolhydraten nodig hebben in hun voeding!
Katten zijn dus strikte vleeseters en moeten vlees eten, met veel eiwitten en vetten en zo min mogelijk koolhydraten en vezels. Geen granen, rijst, mais, groenten en fruit. De kat maakt zelf vitamine C en komt dus niets tekort. Katten proeven zelfs geen zoet!
Kijk nu eens op een pak brokken of natvoer en lees de ingrediëntenlijst. Schrik gerust van wat je leest!
Net als bij mensenvoeding moeten op de verpakking de ingrediënten vermeld staan op aflopende hoeveelheid. Het eerste ingrediënt zou in ieder geval 'vlees' en/of 'dierlijke bijproducten' moeten zijn voor een verplichte vleeseter.
Veel brokken (ook van dure merken) beginnen hun ingrediëntenlijst met granen of plantaardige eiwitten. Granen, mais, aardappel, rijst, erwten, en zelfs suiker zijn veel voorkomende ingrediënten waar een kat niets aan heeft, die een kat niet lekker vindt, vaak niet eens kan proeven, en die ronduit ongezond voor ze zijn.
Er is maar één reden dat die dingen in kattenvoer zitten en dat is omdat ze goedkoop zijn.
Wat er mis is met kattenbrokken
Brokken zijn makkelijk en goedkoop en iedereen geeft ze omdat we geleerd hebben dat ze gezond voor onze katten zijn.
Maar brokken zijn uitgevonden voor honden. Honden zijn omnivoren, en kunnen veel meer plantaardig materiaal verteren dan katten. Vanuit het onjuiste idee dat katten een soort kleine honden zijn werden brokken aangepast voor katten op de markt gebracht.
Brokken zonder granen, mais of aardappel bestaan niet. Er is zetmeel nodig om brokjes te maken, het plakt gewoon niet aan elkaar als je dat weglaat. Er zit ook wel vlees in, maar meestal veel te weinig. Het gehalte koolhydraten in brokken ligt gemiddeld tussen de 30 en 50%, wat voor katten veel en veel te veel is.
Katten kunnen maar een deel van die koolhydraten en suikers direct verbranden. Bevat hun voeding meer dan 10% koolhydraten dan blijft het merendeel lang in de bloedbaan rondgaan en wordt uiteindelijk omgezet in vet.
Meer koolhydraten betekent ook dat er minder eiwitten in de voeding zitten waar katten nu net hun energie uit halen.
Dit alles kan resulteren in sloomheid, overgewicht en zelfs suikerziekte.
Brokken hebben nog een ander probleem: ze zijn te droog.
Katten zijn van oorsprong woestijndieren. Met het eten van hun prooi kregen ze genoeg water binnen. Ze hebben dan ook van nature niet de neiging om veel te drinken. Het blijkt uit onderzoek dat katten die alleen natvoer eten twee keer zoveel vocht binnenkrijgen als katten die alleen brokken eten (en kunnen drinken zoveel ze willen). Te weinig drinken kan problemen zoals blaasgruis en nierstenen veroorzaken. Katten die natvoer eten krijgen deze problemen nagenoeg nooit.
Andere plantaardige bestanddelen (zoals gluten en vezels van bv. bietenpulp) kunnen eczeem, diarree, of jeuk en allergieën veroorzaken.
Katten die brokken eten hebben vaker last van overgewicht, blaasgruis, voedselallergieën, onverklaarbare jeuk en huidproblemen, en diabetes. De oorzaak en de oplossing ligt in de voeding.
Maar hoe zit het met tandplak?
Er wordt vaak gezegd dat brokken tandplak verwijderen en het gebit van de kat gezond houden. Toch zijn er veel katten die alleen brokken eten en slechte gebitten hebben. Volgens mijn eigen dierenarts wijst nieuwe kennis er op dat brokken tandproblemen niet voorkomen.
Door af en toe rauw vlees te geven waar stukjes bot en huid in zitten (hele gemaken muizen bv.) schuren de tanden zeker schoon. Je kunt ook leren om je kat zijn tanden te poetsen (met speciale kattentandpasta). 2-3 keer per week is al voldoende.
DIABETES EN VOEDING
Er zijn aanwijzingen dat diabetes bij katten voor het overgrote deel wordt veroorzaakt door verkeerde voeding, namelijk brokken met veel te veel koolhydraten.
Overgewicht en diabetes zijn het resultaat van een overvloed aan suikers in het lichaam van de kat die daar niet voor gebouwd is. Diabetes ontstaat als door de constante aanvoer van suikers de cellen van de alvleesklier die insuline aanmaken uitgeput raken en stoppen met werken. Maar het goede nieuws is dat dit proces omkeerbaar is. Als door een aanpassing van het dieet minder koolhydraten in het bloed komen en met een juiste insulinedosering de glucosewaarden stabiel en laag worden gehouden kunnen deze cellen zich herstellen en weer insuline gaan afscheiden. Insuline spuiten kan tot het verleden behoren voor de meerderheid van deze dieren.
Ik heb met eigen ogen katten in minder dan twee weken in remissie zien gaan.
De beste voeding voor katten met suikerziekte
In tegenstelling tot de algemene praktijk zouden katten met suikerziekte helemaal geen brokjes mogen eten, ook geen m/d van Hill's en andere speciale diabetesbrokken. Het percentage koolhydraten in alle soorten brokken is te hoog voor katten met diabetes. Hierdoor blijft hun bloedsuikerspiegel teveel schommelen, met als gevolg het in stand houden van de diabetes en een vergrote kans op een hypo.
De beste voeding voor katten met (of zonder) diabetes bestaat uit natvoer gemaakt van alleen dierlijke ingrediënten.
Blikvoer
Blikvoer zonder plantaardige toevoegingen, dus zonder andere ingrediënten dan vlees, dierlijke bijproducten, vleesbouillon, en vitaminen en mineralen. Te koop bij de betere dierenwinkel of op internet. Voorbeelden van merken zijn Carny en Bozita. Lees altijd de ingrediëntenlijst en let op dat het 'complete voeding' is, waar alle mineralen en vitaminen in zitten!
Rauw vlees
Rauw vlees voeding staat het dichtst bij het natuurlijke dieet van de kat. Rauw vlees is het minst bewerkt, bevat levende bacteriën die goed zijn voor de darmflora en veel vocht. Eventuele schadelijke bacteriën zoals Salmonella worden in principe door de sterke maagsappen onschadelijk gemaakt.
Rauw vlees vind je in de diepvries van de dierenwinkel in de vorm van gemalen-vlees-worsten (Carnibest), in de diepvries van de betere supermarkt als gehakt van Smuldier, of runderhart op de versafdeling of bij de slager. Ook op internet zijn verschillende webwinkels gespecialiseerd in rauwe voeding (ook BARF of KVV genoemd), bv. prooidier.nl).
Zijn je katten het niet gewend, geef ze dan af en toe een klein beetje om ze te laten wennen. 1 keer per week een portie rauw vlees kan al een groot verschil maken voor de gezondheid van je kat.
Diabetes genezen met voeding
Heeft je kat net de diagnose suikerziekte gekregen en krijgt hij nog geen insuline? Overschakelen op vleesvoeding kan al voldoende zijn om hem te genezen, zonder dat er insuline nodig is.
Heeft je kat al wat langer diabetes en krijgt hij insuline, schakel dan nooit zomaar over op een ander dieet. Krijgt je kat ineens minder koolhydraten binnen in de voeding en blijf je evenveel insuline geven, dan kan je kat een hypo krijgen! Ga je overstappen, geef je kat dan de eerste dag van het nieuwe dieet GEEN insuline! Dit staat verder uitgelegd bij het stappenplan op de pagina Tight Regulation Protocol.
Tijdens het oude dieet werd de lever van de kat overvoerd met suikers en daardoor werd één van zijn taken overbodig, namelijk glucose aanmaken uit eiwitten, om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Na een dag koolhydraatarme voeding wordt de lever weer 'wakker' en gaat weer glucose aanmaken in reactie op een lage bloedspiegel. Daardoor is de kans op een hypo blijvend veel lager.
Mijn ervaring is dat bloedsuikerspiegels in 1 dag met ongeveer 10 mmol/ml zakken na overstap op low-carb vleesvoeding. Daarna moet je kat opnieuw ingesteld worden. Door zelf thuis glucosewaarden te meten hoef je hiervoor niet naar de dierenarts.
Bronnen:
dr. Tannetje Koning (Voer voor carnivoren, Video over brokken versus vers vlees)
Alles over kattenvoeding voervoorkatten.nl
Lekker in je vacht Natvoer maakt dik en andere sprookjes
www.yourdiabeticcat.com
10 reasons why dry food is bad for cats and dogs
Max's House Animal Rescue: Feline Nutrition
Cats.about.com: Canned cat food, can your cat afford to live without it?
Zelf vers kattenvoer maken
• Cat info
• "The carnivore connection to nutrition in cats", DL Zoran, JAVMA, 221(11), 1559-1567, 2002
• "In support of bones and raw food diets", L Stogdale and G Diehl, Can Vet J, 44(10), 783, 2003
• "Canine and Feline Diabetes Mellitus: Nature or Nurture?", JS Rand et al., J Nutr, 134, 2072S-2080S, 2004
• "Insulin sensitivity, fat distribution and adipocytokine response to different diets in lean, and obese cats before and after weight loss", M Hoenig et al., Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol, 292(1), R227-34, 2006
• "Comparison of a low carbohydrate-low fiber diet and a moderate carbohydrate-high fiber diet in the management of feline diabetes mellitus", N Bennett et al., J Feline Med Surg, 8(2), 73-84, 2006
• "Feline diabetes mellitus: low carbohydrates versus high fiber?", CA Kirk, Vet Clin North Am Small Anim Pract, 36(6), 1297-306, 2006
• "Feline diabetes and diet: The high carbohydrate culprit", LA Pierson, DVM
• "Feline diabetes and obesity: The preventable epidemics", E Hodgkins, DVM
• "Dietary recommendations for cats with DM", D Greco, DVM
• "Pet Food & Nutrition: A Necessary Review For Veterinarians", ME Smart, DVM et al.
